عوامل تشکیل دهنده ی شخصیت کودک + 3 مثال

در مقاله قبل به نقش والدین در تشکیل شخصیت کودکان پرداختیم.حال میخوایم جزئی تر به قضیه نگاه کنیم و عوامل تشکیل دهنده شخصیت را بگوییم سه عامل شخصيت را تشكيل مي دهند:

1- فرديت شخص – فرديت واقعي است و معني آن چيزي است كه از فرد مي بينيم مثل: جنسيت، شكل ظاهري، طبقه اجتماعي، سواد، دارايي، جنبه ي فرهنگي و اجتماعي، جغرافيايي و …. از دل اين مسائل چه قدر تفاوت ها مي شود بيرون آورد! كه همه ي آن ها تفاوتهاي فرديت ما است. فرديت واقعي است و ما از نظر فرديت با هم متفاوت هستيم. واقعيت اين است كه اندازه ي قد من يك متر و 70 سانتي متراست، فلان مقدار وزن دارم و سنم هم چند سالي هست و ده ها مشخصه ي ديگر، همه ي اين مشخصات واقعي هستند.

2-  ذهنيت – بر پايه ي فرديتي كه داريم از آن يك ذهنيت داريم كه مي تواند واقعي يا غير واقعي باشد. ذهنيت يعني ارزش گذاري هاي ذهني كه انجام مي دهيم. “قد من كوتاه است” اين يك ارزش گذاري و يك ذهنيت است. ما اصلاً آدم قد كوتاه نداريم. قد كوتاه واقعيت ندارد، قد بلند هم واقعيت ندارد؛ واقعيت اين است كه قد من يك متر و 70 است، يا قد او يك متر و 50 است. 

وقتي مي گيم قد كوتاه و بلند غير واقعي مي شود. به نظر شما قد 70/1 بلند است يا كوتاه؟ حاضرين: خوب است. استاد: اين يعني ارزش گذاري و غير واقعي است. واقعيت همان اندازه ي قد است. هر چيز ديگري غير از گفتن اندازه، ذهنيت ما است. يكي از حاضرين: اين معيار يك استاندارد جهاني است. استاد: استاندارد جهاني هم ذهنيت ما است و يك هنجار است.  واقعيت اين است كه قد من يا او يا شما يك متر و 70 است و بقيه حرف ها غيرواقعي و قرار دادي است. 

ذهنيت مي تواند واقعي يا غير واقعي باشد. ذهنيت غير واقعي برداشتي است كه ما داريم. يعني القايي، چيزي كه به ما القاء مي شود، يعني هنجار و چيزهايي كه در جامعه ي ما هست. بر پايه ي ذهنيتي كه ما از فرديت خودمان داريم، عامل سومي پيش مي آيد كه رفتار ما است.

3- رفتار نيز هم واقعي و هم غير واقعي است. مسئله ي مهم ذهنيت ما است و اين كه چه برداشتي داريم و چي به ما القاء شده و هنجارهاي جامعه ي ما چيست. وقتي مي گوييم استاندارد، استاندارد يك هنجار اجتماعي است. ما برپايه ي برداشت ها، القائات و هنجارها براي خودمان يكسري ذهنيات مي سازيم. هرچه قدر اين سه عامل هماهنگ و واقعي باشند، شخصيت فرد يك شخصيت مطلوب خواهد بود. و هرچه قدر غير واقعي باشند شخصيت نامطلوب خواهد بود

پس ما شخصيت داريم، بي شخصيت نداريم بلكه شخصيت مطلوب و نامطلوب داريم. 

مطلوب، شخصيتي است كه ما طلب مي كنيم و دوست داريم داشته باشيم و ما به آن مي گوييم شخصيت واقعي يا متعادل. اين شخصيت در مسير رشد است و نشان مي دهد كه دارنده ي اين شخصيت نيز در مسير رشد است و رفتار متعادلي دارد و با واقعيت هماهنگ است.

اگر من از خودم ذهنيت متعادلي داشته باشم به يك گونه رفتار خواهم كرد و اگر ذهنيت غيرواقعي و نامتعادل داشته باشم، رفتار ديگري خواهم كرد. براي مثال من 60 سال سن دارم و اين سن واقعي من است.

 حال اگر ذهنيت من با اين سن هماهنگ باشد، رفتار واقعي خواهم داشت، لباس پوشيدنم، حرف زدنم، حركات جسمي و … همه متناسب سنم خواهد بود ولي اگر من ذهنيت نامتعادل يا غير واقعي داشته باشم و معتقد باشم كه اي بابا 60 سال هم مگه سنيه! موهايم را رنگ كنم و شلوار لي بپوشم و تي شرت قرمز تنم كنم و آدامس گوشه ي دهانم بيندازم، اين يك رفتار نامتعادل است چون شخصيت، نامتعادل است و ذهنيت من واقعي نيست؛ يا بالعكس 25 سال سن داشته باشم اما ذهنيت من معتقد باشه كه اي بابا جامعه خرابه، ما نسل سوخته هستيم. خوب نسل سوخته چي كار مي كنه؟ طبيعتاً رفتار نسل سوخته را خواهد داشت كه رفتار يك شخصيت نامطلوب خواهد بود.

 كساني كه معتقدند نسل سوخته هستند و بدبخت هستند داراي شخصيت نامطلوب هستند كه طلب خوب بودن ندارند و احساس خوبي ندارند و از مسير رشد منحرف شده اند. شخصيت نامطلوب و نامتعادل، در مسير رشد نيست بلكه در مسير مشكل شخصيتي است. در مسير رشد نبودن علائم ويژه اي دارد كه يكي از اين علائم عدم تعادل شخصيتي است. اگر مشكل شخصيتي به موقع درمان نشود تبديل به بيماري مي شود و اگر در مرحله ي بيماري هم درمان نشود تبديل به جنون  مي شود.